สถาปัตยกรรมสุดคลาสสิกในรูปแบบเรือนสองชั้นที่สร้างด้วยไม้สักทั้งหลังแห่งนี้ เป็นมรดกตกทอดของคหบดีชาวกำแพงเพชร ซึ่งความน่าประทับใจอยู่ที่เสาเรือนทุกต้นใช้ไม้สักต้นเดียวยาวตลอดรวมถึงหน้ามุขยังประดับด้วยไม้ฉลุประณีตงดงามนอกจากนี้ บริเวณหน้าบ้านยังมีลักษณะเป็นคลองสายยาว หรือที่เรียกว่าคลองสวนหมากโดยบ้านหลังนี้เป็นของ “พะโป้” คหบดีชาวพม่าซึ่งมีอาชีพค้าไม้ที่บริเวณปากคลองสวนหมากเมืองนครชุมในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยได้ซื้อบ้านมาจากพระยารามครั้งหนึ่งสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเสด็จประพาสต้นเมืองกำแพงเพชรเมื่อปี พ.ศ. 2449 ได้เสด็จเยือนบ้านพะโป้จนเป็นที่มาของชื่อบ้านห้างร.5 ตามประวัติกล่าวว่ามองสุภอหรือพระยาตะก่าพี่ชายพะโป้ได้เข้ามาขอรับเช่าทำการค้าไม้จากพระยากำแพงเพชร (อ่อง) ในราวปลายรัชกาลที่ 4 พ.ศ. 2418 จนถึงปี พ.ศ. 2418 ได้ถึงแก่กรรมต่อมาปี พ.ศ. 2429 พะโป้ได้เริ่มทำการค้าไม้โดยตั้งบ้านเรือนที่บริเวณปากคลองสวนหมากซึ่งเป็นทำเลในการชักลากลำเลียงซุงไม้จากป่าส่งลงไปยังเมืองนครสวรรค์ซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้าไม้ที่ใหญ่ที่สุดของภาคเหนือตอนล่างด้วยความมีจิตศรัทธาในพระพุทธศาสนาพะโป้และพระยาตะก่า (พี่ชาย) ได้ร่วมกันบูรณะองค์พระเจดีย์และยกยอดฉัตรวัดพระบรมธาตุเจดียารามที่นครชุมแห่งนี้ บ้านห้างร.5 ตั้งอยู่ที่ถนนทางหลวง 1078 ตำบลนครชุม อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชรใกล้วัดสว่างอารมณ์โดยนักท่องเที่ยวสามารถเดินเลียบคลองจากวัดสว่างอารมณ์ไปประมาณ 500 เมตรแต่อย่างไรก็ตามปัจจุบันบ้านมีสภาพที่ยังคงรูปแบบเป็นบ้านสมัยเก่าอยู่แต่ไม้ผุพังแล้วฉะนั้นจึงมีป้ายเขียนว่า “ห้ามขึ้นบนบ้าน” ซึ่งนักท่องเที่ยวควรปฏิบัติตามยังเคร่งครัดเพื่อเป็นการอนุรักษ์ไว้ให้บ้านห้างร.5 อยู่คู่เมืองกำแพงเพชรไปจนถึงรุ่นลูกรุ่นหลานของเรา
